برگزاری «حرف آخر عشق» در بزرگداشت قیصر امین‌پور

در ابتدای این مراسم محمود نادری،  پشت تریبون قرار گرفت و ضمن خوشامدگویی به حضار مقدم مسؤولان، مهمانان و شاعران را در این آیین گرامی داشت.

 سپس علی‌رضا قزوه، شاعر، اظهار کرد: صحبت از شاعری است که به ضرص قاطع می‌توان گفت شاخص‌ترین شاعر انقلاب است. این لقب را من به قیصر نمی‌دهم بلکه مردم و پژوهشگران این لقب را بر او نهاده‌اند.

وی با بیان این که قیصر آبروی شعر جنوب، شعر کشور و شعر پارسی زبانان خواهد بود گفت: امروز سعادت دیدن مقبره این شاعر را داشتیم ولی دغدغه‌های من به خاطر گرد بودن سنگ مزار او که سنت مسلمانی را می‌شکند همچنان وجود دارد. از آن جهت که تمام شاعران نوگرا چون بیدل دهلوی، سهراب سپهری و دیگران سنگ قبرشان مستطیل است.

این شاعر اضافه کرد: طرح‌هایی را ارایه کردیم و امیدواریم با توجه به حضور استاندار در این مراسم قدم خیری برداشته شود تا مجتمع قیصر ساخته شود و سال آینده ما با دست کم صد شاعر خارجی و ایرانی به این جا بیاییم.

قزوه بیان کرد: دوستان نظرشان بر این بود که سال آینده ما شب شعر ملی برای قیصر برگزار کنیم. ما فردا با صد شاعر خارجی و ایرانی به سمت تنکابن می‌رویم. چند نهاد کشوری از جمله کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حوزه هنری مازندران، سازمان فرهنگی شهرداری و استانداری مازندران همکاری کردند تا مجتمع سلمان هراتی در تنکابن کلنگ‌زنی شود. همچنین جایزه سلمان با عنوان "سلام سلمان" برای اولین بار برگزار ‌شود و حرکت‌هایی مناسب شأن سلمان به عنوان یکی از یاران نزدیک قیصر و یکی از ستون‌های اصلی انقلاب برداشته شود.

قزوه توضیح داد: قیصر استحقاق بیشتری دارد. روزی که قیصر تصادف کرد من در خجند تاجیکستان برنامه داشتم. در همان برنامه بیشتر شاعران و استادان دانشگاه مِن جمله خانم فرزانه خجندی بهترین شاعر تاجیکستانی قیصر را می‌شناختند.

او ادامه داد: قیصر یک شخصیت ملی نیست او فراملی است. آن روزی که در خانه شاعران آدونیس، شاعر بزرگ جهان عرب، آمده بود و قیصر به عنوان شاعر ایرانی با او صحبت می‌کرد پختگی کلام قیصر بر اندیشه و کلام و شعر آدونیس می‌چربید.

این شاعر گفت: آثار قیصر در جاهای مختلف همچون بیروت، تاجیکستان، روسیه، ترکیه و غیره ترجمه شده است. قیصر وقتی ۲۰ ساله بود از همین خوزستان و گتوند شعرش را می‌فرستاد و فضای شعر کشور را عوض می‌کرد. قیصر در ۲۰ سالگی شعری برای جنگ سروده بود. این شعر هنوز به عنوان شاخص‌ترین شعر جنگ محسوب می‌شود. قیصر شاعری بود با دغدغه‌های بزرگ به گونه‌ای که شعر کشور را متحول می‌کرد.

 قزوه خاطرنشان کرد: قیصر در ۲۴ سالگی مثنوی شگفت‌آوری سرود در حالی که امروز جوانان ما بعضی‌هایشان حرفی ندارند و فقط با الفاظ خاک بازی می‌کنند. اما قیصر در همان ابتدا انگار قیصری بود که در سنگرهای جنوب می‌جنگید و پاک‌بازی را دیده بود و با لفظ بازی نمی‌کرد. او از جنس دیگری بود.

او بیان کرد: قیصر در شعر ما درخشید. خیلی‌ها تلاش می‌کنند قیصر را از شعر انقلاب جدا کنند اما نمی‌توانند. تک‌تک شعرهای او نشان می‌دهد که این شاعر، شاعر انقلاب است و در آثاری از او همچون "کوچه آفتاب"، "تنفس صبح"، شعرهای او برای امام رضا(ع)، شعرهای او برای حضرت امام (ره) و شعرهایش برای شهیدان و ایران همه نشان می‌دهد که قیصر شاعر انقلاب بود. من تک‌تک شعرهای او را از زبانش شنیده بودم و از سال ۶۲ پای ثابت جلساتش بودم و زنگ صدای او هنوز در گوش من است.

قزوه تاکید کرد: قیصر را نمی‌توان از انقلاب جدا کرد. بعضی‌ها تلاش می کنند که بگویند این شاعر دیدگاه دیگری داشته است اما قیصر افتخار شعر انقلاب است.

این شاعر اضافه کرد: قیصر بی‌خود قیصر نشد. من قیصر را در دوره حیاتش مجاب کردم تا جایزه‌ای به نامش باشد و من به این جایزه افتخار می‌کنم. این جایزه در دوران حیاتش سه دوره برگزار شد و خودش لوح‌ها را امضا می‌کرد. این روزها جایزه قیصر جاهای زیادی هست و ما به آن افتخار می‌کنیم. ما نیز این آمادگی را داریم جایزه قیصر را راه‌اندازی کنیم و قصد داریم سال آینده جشنواره قیصر را همراه با جایزه قیصر در گتوند کلید بزنیم.

وی بیان کرد: رهبر کشورمان نیز به قیصر اظهار محبت داشتند. یک شب پیغام داده بودند که دلم برای قیصر تنگ شده است و می‌خواهم قیصر را ببینم؛ هرچند کسانی تلاش می‌کردند که قیصر را از خط ولایت دور کنند اما نتوانستند و قیصر در همین خط ماند.

 او یادآوری کرد: سال‌ها پیش با آقای محمدکاظم کاظمی در خراسان ۵۰ شاعر را انتخاب کردیم تا رأی بدهند که بهترین شاعر ایران چه کسی است. نتیجه این شد که نام قیصر امین‌پور در کنار نام استاد علی معلم قرار گرفت. امسال باز گزینشی را روزنامه ایران با نام طرح ۱۰۱ کتاب شعر انجام داد که در این طرح در گستره ۱۱۰۰ سال ادبیات فارسی کتاب‌هایی را انتخاب می‌کرد. در مسابقه طرح ۱۰۱ کتاب که رقابت در آن بسیار سخت است چون بزرگانی مانند مولانا، سعدی، حافظ و فردوسی به عنوان قله‌های شعر فارسی جزو رتبه‌های بالا هستند و بعد از آنان سهراب سپهری، نیما، شاملو، اخوان، فروغ فرخ‌زاد قرار گرفت اما از شاعرانی که زمان ما شعر انقلاب را درک کردند نخستین نام، نام مبارک قیصر بود و قیصر رتبه زیر ۱۰۰ را داشت.

این شاعر با اشاره به این که درباره قیصر پژوهش‌های زیادی صورت گرفته و سبک شعر انقلاب اسلامی اگر در حال جا افتادن است به واسطه شعرهای قیصر است گفت: قیصر حتی در ادبیات دفاع مقدس و در بخش شعر خوش درخشید و امروز ادبیات بیداری و ادبیات انقلاب اسلامی خودش در حال تبدیل شدن به یک سبک است.

 قزوه معتقد است: ما چهار یا پنج سبک در ادبیات فارسی داریم. ادبیات بیداری که نیما و امثال او آوردند نیز به این سبک‌ها اتصال دارد و این ادبیات ادامه ادبیات مشروطه و بیداری بوده است اما چیزی که امروز سبک می‌شود نه به واسطه شعرهای عاشقانه فلانی و فلانی است و نه به واسطه شعرهای عرفانی فلان عارف است. به واسطه هیچ چیز نیست بلکه به واسطه همین ادبیات دفاع مقدسی است که ما هیچ وقت آن را جدی نمی‌گرفتیم و امروز می‌بینیم این ادبیات چه برکاتی داشت. همیشه جنگ‌نامه‌های ما وصف پادشاهان بود اما تنها ادبیات مردمی همین جنگ بود و قیصر از معماران ادبیات دفاع مقدس و ادبیات آیینی بود.

ر شید کاکاوند، مجری برنامه، آن گاه از بهزاد خواجات دعوت کرد تا او نیز در این آیین سخنرانی کند. بهزاد خواجات آمد و گفت: من قیصر را از طریق کارهای او می‌شناسم و یک بار نیز او را که در جشنواره شعر قصه جوان کشور بود دیدم. در همان یک دیدار کافی بود تا خلوص و عمق ادبی شخصیت او بر من آشکار شود.

وی بیان کرد: درباره شاعری و شاعرانگی قیصر صحبت‌های زیادی شده است و من همیشه در حسرت بودم که چرا ابعاد دیگری از کارها و شخصیت قیصر امین‌پور مغفول می‌ماند. شاید این بار بر عهده کسانی مثل بنده باشد که با محیط‌های آکادمیک در ارتباط هستیم.

وی بیان کرد: حقیقت این است که من در قیصر چند چیز منحصر بفرد می‌بینم. از آن چیزها یکی این است که قیصر از منظر شعر جنگ از لحاظی منحصر بفرد بود. من وقتی سیر شعر قیصر را مرور می‌کنم نوعی سیالیت و دگردیسی می‌بینم. این سیال بودن و ارتقای عاطفی در شعر دیگر شاعران کمتر دیده می‌شود.

دانلود قسمت اول فایل صوتی مراسم

دانلود قسمت دوم فایل صوتی مراسم

دانلود قسمت سوم فایل صوتی مراسم

دانلود قسمت چهارم فایل صوتی مراسم

مسلم امیدی – وب سایت هم نگاران

 خواجات افزود: پدیده مهمی مثل جنگ هم سویه‌های خشونت‌آمیز دارد و هم سویه‌های عاطفی. من گمان می‌کنم که تراز کردن این دو سویه متناقض در شعر کار مشکلی باشد. من وقتی شعر قیصر را مرور می‌کنم می‌بینم این طراز صورت گرفته و این تضاد به یک آمیزش مسالمت‌آمیز تغییر پیدا کرده است.

این شاعر ادامه داد: جنبه دومی که من به آن اشاره دارم این است که آن‌هایی که در محیط‌های آکادمیک هستند می‌دانند که درس و بحث دانشگاهی و شکل و فرم آن در راه آفریش‌های خلاقه و هنری می‌تواند ایجاد وقفه و مانع کند. قیصر کسی بود که از زیر بار این مهم توانست سربلند بیرون آید و کارهای آکادمیک که کارهای سخت و خشک است نتوانست خلاقیت فورانی و بارور او را تحت‌الشعاع قرار دهد.

خواجات گفت: قیصر امین‌پور علاوه بر شاعرانگی جنبه انتقادی، جنبه‌های اندیشه و شخصیتی دارد که کمتر به آن پرداخته شده است.

او ادامه داد: کتاب مهم او با نام "سنت و نوآوری در شعر معاصر" کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. این کتاب از منابع مهم بررسی دگردیسی شعر فارسی از مشروطیت به بعد است و با خواندن این کتاب متوجه می‌شویم که قیصر امین‌پور فقط شاعر نبوده بلکه کسی بوده که به شعر می‌اندیشیده و در مورد شعر نظریه و ایده داشته است و این خیلی مهم است که یک شاعر شاعری مؤلف باشد.

خواجات خاطرنشان کرد: مسأله دیگری که به آن اشاره می‌کنم مسأله شاعران ذوجنبتین در شعر فارسی است. در تاریخ معاصر شعر ایران اصولاً کسانی که هم شعر سپید و نیمایی می‌سرودند و هم غزل و قالب‌های سنتی عمدتاً شاعرانی به طراز یا به سطح شاعران درجه اول امروز نشدند چون این شاعران را همیشه تقسیم‌بندی می‌کردند اما وقتی به اشعار قیصر نگاه می‌کنیم نمی‌توانیم به این نتیجه برسیم که آیا قیصر در شعر نیمایی بهتر است یا در شعر سنتی‌. گمان می‌کنم که برای قیصر یک برد محسوب می‌شود.

این شاعر توضیح داد: وقتی که خوزستان دارای چنین پتانسیل بالایی در زمینه شعر است گمان می‌کنم که متولیان فرهنگ استان باید به این نکته توجه کنند چراکه به هر حال یک شاعر کاشت یک درخت نیست که امسال بکاریم و سال بعد نتیجه بدهد بلکه یک دوره باید تخمیر شود و از این تخمیر شاعری بیرون بیاید و شاید سال‌ها برای به بار نشستن او وقت لازم باشد. من گمان می‌کنم از آن جایی که ما و مسؤولان همیشه دغدغه فرهنگی داریم باید به این نکته توجه کنیم همان گونه که شاعران انتظار دارند ما هم از مسؤولان فرهنگی انتظاراتی داریم.

 در پایان این برنامه شاعرانی همچون محسن کریمی راهجردی، کمال شفیعی، قاسم آهنین‌جان، کامران عالیان، مجید زمانی‌اصل، عصمت سرافراز، صدیقه سمیعی و جمعی دیگر از شاعران خوزستانی به یاد قیصر امین‌پور شعر خواندند.

مرجع/ ایسنا